Na początku 2019 r. rząd uwłaszczy 2,5 miliona Polaków

Informacje o planach masowego przeksztacenia użytkowania wieczystego w prawo własności, pojawiały się już na początku kadencji obecnego rządu. Taka zmiana ważna dla użytkowników domów i lokali, najpierw miała zostać wprowadzona wraz z początkiem 2017 r. Rząd musiał jednak zweryfikować swoje początkowe plany i przesunąć termin wprowadzenia ważnych zmian o dwa lata. Teraz nie ma już wątpliwości, że do powszechnego przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności dojdzie na początku 2019 r. Takie masowe uwłaszczenie ma dotyczyć ponad 2,5 miliona Polaków będących właścicielami domów lub lokali. W związku z powszechnością opisywanej operacji, postanowiliśmy dokładnie wyjaśnić jej zasady. Są one nieco inne od początkowych założeń rządu.

Nie będzie można się sprzeciwić powszechnemu uwłaszczeniu …
Zasady masowego przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności, zostały określone przez ustawę z 20 lipca 2018 r. Ta ustawa nieco różni się od pierwotnych planów rządu dotyczących eliminacji użytkowania wieczystego pod blokami oraz domami. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z początkowymi założeniami, przekształcenie ma mieć masowy charakter i być niezależne od woli właścicieli mieszkań lub domów. Do tej pory również istniała możliwość przekształcenia użytkowania wieczystego pod budynkiem mieszkalnym w prawo własności/współwłasności zabudowanej działki. Na taką operację związaną z koniecznością wniesienia tzw. opłaty przekształceniowej, musieli się jednak zgodzić wszyscy właściciele lokali w budynku wielorodzinnym. Brak jednomyślności uniemożliwiał łatwy wykup gruntu pod blokiem od Skarbu Państwa/samorządu i wikłał sąsiadów w długotrwałe postępowanie cywilne (zobacz artykuł 199 kodeksu cywilnego).

Płać ratę kredytu niższą nawet o 30%. Porównaj oferty »
Wedle ustawy z 20 lipca 2018 roku, zmiana użytkowania wieczystego w prawo własności dokona się automatycznie na początku 2019 r. Sądy wieczystoksięgowe mają wprowadzić odpowiednie korekty w księgach wieczystych. Takie zmiany wpisów na szczęście nie będą oznaczały obowiązku wniesienia opłat przez uwłaszczone osoby. Warto dodać, że opisywane uwłaszczenie ma dotyczyć tylko działek zajmowanych przez domy jednorodzinne, budynki wielorodzinne z przynajmniej połową lokali o charakterze mieszkalnym oraz budynki gospodarcze, garaże i inne obiekty wykorzystywane przez właścicieli mieszkań lub domów. Przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności obejmie grunty posiadane przez samorządy oraz państwo polskie (Skarb Państwa).

Za własność działki pod blokiem zapłacimy przez kolejne 20 lat
Przedstawiciele rządu przekonują, że powszechne uwłaszczenie zaplanowane na styczeń 2019 r. będzie stanowiło bardzo dużą korzyść dla właścicieli domów, lokali i garaży. W rzeczywistości sytuacja jest bardziej złożona. Warto pamiętać, że wraz z wpisaniem dotychczasowego użytkownika lub współużytkownika wieczystego jako właściciela/współwłaściciela zabudowanego gruntu, notariusz umieści w księdze wieczystej działki również dodatkowy wpis. Będzie on informował o obowiązku wnoszenia tak zwanej opłaty przekształceniowej. Wspomniana opłata ma stanowić rekompensatę dla samorządów, które utracą wpływy z rocznych opłat za użytkowanie wieczyste.
Budżety gmin na razie nie stracą na powszechnym uwłaszczeniu, bo pierwsza z corocznych opłat przekształceniowych ma być dokładnie taka sama, jak opłata za użytkowanie wieczyste, która obowiązywałaby na początku 2019 r. Później samorządy będą mogły waloryzować pobieraną opłatę za przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności (na podstawie wskaźnika zmian cen nieruchomości ogłaszanego przez GUS). Taka waloryzacja ma być przeprowadzana nie częściej niż co trzy lata. Identyczne zasady naliczania i waloryzacji opłaty przekształceniowej, będą dotyczyły również gruntów na cele mieszkaniowe, które wcześniej pozostawały własnością Skarbu Państwa. W przypadku wspomnianych działek, różnica będzie związana tylko z podmiotem otrzymującym opłatę przekształceniową (Skarb Państwa zamiast samorządu).

60 firm pożyczkowych w jednym miejscu. Porównaj oferty »
Prawdziwa korzyść dla osób objętych powszechnym uwłaszczeniem ma polegać na tym, że okres pobierania opłaty przekształceniowej został ustalony jako kolejne 20 lat (począwszy od 2019 r.). Wcześniej rząd przewidywał dwa terminy wnoszenia opłaty za przekształcenie (20 lat dla właścicieli lokali oraz domów i 33 lata w przypadku właścicieli innych nieruchomości - np. garaży). Ostatecznie zdecydowano się jednak na jeden termin (20 lat), po upływie którego uwłaszczona osoba wreszcie odczuje finansową ulgę. Warto zwrócić uwagę, że za 20 lat właścicielem lokalu lub domu może być ktoś zupełnie inny niż obecnie.
Trzeba nadmienić, że rząd przewidział pewną możliwość uwolnienia się od obciążeń związanych z uwłaszczeniem gruntu w czasie krótszym niż 20 lat. Mowa o systemie tak zwanych bonifikat, czyli zniżek dla osób wnoszących jednorazowo wszystkie pozostałe opłaty przekształceniowe. W przypadku gruntów należących wcześniej do Skarbu Państwa, stawki bonifikat zostały określone przez ustawę z 20 lipca 2018 r. Wspomniany akt prawny wskazuje, że poziom bonifikaty dla 2019 r. ma wynosić aż 60% sumy pozostałych opłat przekształceniowych. Później analogiczne stawki będą stopniowo spadać o 10 punktów procentowych co roku (np. 50% w 2020 roku, 40% w 2021 roku i tak dalej). Nieco inne zasady udzielania bonifikat przyjęto w odniesieniu do gruntów będących wcześniej własnością samorządu. Gminy mają same zadecydować o wysokości zniżek dotyczących takich działek. Niewykluczone, że przed wyborami samorządowymi lokalni politycy obiecają wysokie bonifikaty (np. rzędu 90%). Niezależnie od poziomu bonifikaty, korzystająca z niej spółdzielnia mieszkaniowa będzie musiała uwzględnić tę zniżkę poprzez odpowiednie zmniejszenie opłaty eksploatacyjnej pobieranej od użytkowników lokali.

Szukasz najlepszej lokaty? Porównaj oferty »