Grzechy ciężkie RnS’u

Z pocztkiem roku 2013 zakończy się kilkuletni program państwowych dopłat do kredytów mieszkaniowych – Rodzina na Swoim. Jego zasady były w trakcie trwania wielokrotnie zmieniane i ulepszane. Niestety nie obyło się również bez uprzykrzania życia kredytobiorcom przyszłym, obecnym i niedoszłym.

Limity cenowe

Odkąd pamiętam, każdy zainteresowany dopłatą do własnych czterech kątów miał ogromny kłopot z zaakceptowaniem limitów za metr kwadratowy mieszkania w RnS. Za maksymalną cenę dopuszczalną przez Bank Gospodarstwa Krajowego ciężko było kupić jakiekolwiek mieszkanie. Problem polega na tym, że mało kto chce przez 30 lat spłacać „jakieś” mieszkanie – zależy mu na takim, w którym przynajmniej chciałby zamieszkać.

Nie mówię wcale, że państwo powinno dopłacać ludziom do apartamentów. W ostatnim kwartale 2012 roku limit dla mieszkań z rynku pierwotnego w Krakowie wynosi 4460,50zł/ m2. Widziałem kilka osiedli, które oferują ceny poniżej tego limitu i proszę mi wierzyć – nie chcielibyście tam mieszkać. No… chyba, że codzienne stanie w korkach i przesiadanie się do 3 autobusów w drodze do pracy to Wasze hobby, a wolny czas spędzacie na podglądaniu co sąsiad gotuje na obiad.

Rozumiem, że limity służyły do tego, by nie dokładać tym, którzy za państwowe pieniądze chcieli kupić mieszkania w centrum miasta, ale czy nie dało się np. w przypadku przekroczenia limitu po prostu ograniczyć wysokość dopłaty do części będącej maksymalną przez RnS dopuszczalną ceną za metr? Przykład: Mieszkanie o powierzchni 50m2, o wartości 300 000zł – cena za metr wynosi 6 000zł. Przyjmując, że w tym przypadku limit wynosiłby 4 000zł, państwo nie płaciłoby nam 50% odsetek jak to było w standardzie, a jedynie 50% odsetek od 4 000zł za każdy metr, czyli od w rzeczywistości od 2/3 wartości kredytu.  

Państwo dopłaca, a klient nie zyskuje

Ideą „Rodziny” jest pomoc młodym małżeństwom w spłacie kredytu w czasie, gdy ich zarobki są najniższe i mniej regularne. Stąd też pomysł by Państwo opłacało przez pierwsze 8 lat kredytu połowę naliczonych przez bank odsetek. Nikt jednak nie pomyślał o tym, że w interesie banku będzie, by odsetki były… jak najwyższe. W istocie rata dla klienta jest co prawda niższa niż standardowo. Odsetki, do których dopłaca państwo w początkowej fazie kredytu to ok. 85% całej raty. Niestety marża jaką nakłada bank w „Rodzinie” jest  z reguły dużo wyższa od tej stosowanej w ofercie kredytów bez dopłat. Efekt? Państwo dopłacało więcej niż powinno, klient płacił niewiele mniej niż bez RnS, a bank zyskał. Zyskał nic innego jak nasze pieniądze z podatków. I to dużo!

Czy taki projekt nie powinien obligować banków do zachowania marż na standardowym poziomie? W końcu nie mówimy tutaj o małych kwotach (państwo do każdego kredytu dopłaca ok. 60 000zł). Nie każdy bank musiał mieć w swojej ofercie Rodzinę na Swoim. Ostatecznie dopłaty rządowe, które miały głównie dawać klientowi możliwość uzyskania kredytu na preferencyjnych warunkach zostały przerodzone przez instytucje finansowe w dodatkowe źródło dochodu.

Przedsiębiorczym i przedsiębiorcom mówimy stanowcze nie!

Chcesz prowadzić działalność gospodarczą w swoim mieszkaniu, albo co gorsza – chcesz je wynająć bo na razie nie jest Ci potrzebne? Nie za pieniądze podatników! A co jeśli już masz Rodzinę na Swoim, a mieszkanie wynajmujesz komuś, bo np. mieszkasz w innym mieście? (Nie) masz się o co martwić – bank, gdy się tylko o tym dowie, wypowie Ci umowę kredytową.

Długo się zastanawiałem skąd takie obostrzenie i przyznam się, że wciąż nie znalazłem nawet jednego sensownego argumentu. Dlaczego niby miałbym rejestrować swoją firmę u mamy i taty, skoro właśnie po to wziąłem kredyt, by się usamodzielnić? Czemu miałbym nie wynająć mojego mieszkania, którego z jakichś powodów jeszcze nie muszę użytkować, a dzięki temu, że wynajmę je komuś innemu mój kredyt będzie spłacał się sam?

MDM – oby bez błędów starszego brata

Z Ministerstwa Transportu i Budownictwa docierają do nas informacje o tym, że rozpoczęto już przygotowania nad następcą RnS’u – Mieszkania Dla Młodych. Nowy projekt ma wystartować nie później niż w styczniu 2014 roku i ma być nową, doskonalszą wersją „Rodziny”.

Czy pomysł zostanie przerodzony w czyny i czy faktycznie będzie bardziej „przyjazny” od poprzednika? Z pewnością temat jest godny wnikliwego prześledzenia w przyszłości.