Weksle wciąż popularne?

Zobowiązania wekslowego nie sposób uniknąć

Na wstępie trzeba nadmienić, że każdy weksel obliguje jego wystawcę (tzw. trasanta) do zapłaty pewnej sumy (zobowiązania wekslowego) w określonym terminie. Obowiązek przekazania określonej kwoty nie może być uzależniony od dodatkowych warunków (np. ważności zawartej umowy). W związku z powyższym dług wekslowy jest wyjątkowo „niebezpieczny”. Nakaz jego zapłaty zostaje wydany po zakończeniu uproszczonej procedury sądowej. W jej trakcie sąd bada tylko poprawność formalną weksla. Prawne stosunki pomiędzy stronami nie podlegają rozpoznaniu.

Masz problem ze swoim zadłużeniem?
Sprawdź co możemy dla Ciebie zrobić

Prawo do sumy wskazanej na wekslu posiada jego odbiorca (remitent). Dłużnikiem jest wystawca opisywanego papieru wartościowego (trasant) lub osoba trzecia (trasat). W pierwszym przypadku weksel określa się jako „własny”. Papier, który obciąża osobę trzecią jest nazywany trasowanym. Z oczywistych względów nie można go wystawić bez podpisu trasata.

Warto nadmienić, że posiadacz weksla (indosant) może przenosić swoje prawa na drodze tzw. indosu. Po wykonaniu takiej operacji inna osoba (tzw. indosatariusz) staje się uprawniona do zainkasowania sumy wekslowej. Indos może być przeprowadzony wielokrotnie. Dlatego obecny posiadacz weksla nie musiał mieć wcześniejszego kontaktu z jego wystawcą i odbiorcą.

Ważne ograniczenie w zakresie indosowania wprowadza ustawa o kredycie konsumenckim. Jej zapisy wskazują, że weksle zabezpieczające kredyty i pożyczki nie powinny być przenoszone na inne osoby. Taki zakaz potwierdza odpowiednia formuła na wypełnionym dokumencie (treść: „Nie na zlecenie”). Trzeba dodać, że po spłacie kredytu konsumenckiego weksel, który służył jako zabezpieczenie powinien zostać niezwłocznie zwrócony klientowi (patrz artykuł 41 ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku).

Banki zwykle stosują weksle „in blanco” …

Osoby zaciągające kredyty i pożyczki najczęściej mogą spotkać się z wekslami in blanco. Ich charakterystyczną cechą jest brak kwoty, która określa łączną wysokość zobowiązania. Weksel in blanco może być wypełniony przez wierzyciela po ustaleniu ostatecznej wartości długu (np. niespłaconej pożyczki, wraz z odsetkami i opłatami egzekucyjnymi).

Trzeba zdawać sobie sprawę, że nieuczciwy wierzyciel może zawyżyć wartość zobowiązania wpisywanego do weksla in blanco. Obrona przed takim procederem jest bardzo trudna, ponieważ sąd przed wydaniem nakazu zapłaty nie analizuje okoliczności powstania długu wekslowego.

Ryzyko nadużycia praw wynikających z weksla in blanco można skutecznie wyeliminować dzięki podpisaniu deklaracji wekslowej. Taki dokument szczegółowo określa charakter długu i sposób jego powstania. Deklaracja wekslowa precyzuje również zasady ustalania kwoty, która może być egzekwowana. W przypadku nieporozumień pomiędzy dłużnikiem i remitentem zapisy podpisanej deklaracji stanowią podstawę decyzji sądu. Trzeba jednak pamiętać, że wspomniany dokument nie ma znaczenia dla osób, które nabyły weksel poprzez indos. W związku z tym każdy weksel in blanco powinien zawierać formułę „Nie na zlecenie”.